Czym jest emisja niezorganizowana i jak jej zapobiec?
Emisja niezorganizowana to proces, w którym do powietrza wprowadzanie są zanieczyszczenia w sposób niezorganizowany i niekontrolowany. Emisja taka ma miejsce m.in. na różnego rodzaju hałdach, wysypiskach, w trakcie przeładunku substancji sypkich i lotnych, a także z hal produkcyjnych poprzez wywietrzniki dachowe i okna. Podmioty, których działania są objęte ryzykiem niezorganizowanej emisji pyłów i zanieczyszczeń powinni podjąć odpowiednie kroki w celu jej zapobiegania i redukcji. Jak działania takie mogą wyglądać w praktyce?
Gdzie i kiedy pojawia się niezorganizowana emisja pyłów i zanieczyszczeń?
Przypadki niezorganizowanej emisji można zauważyć w różnych sektorach przemysłu, zarówno w małych jak i dużych zakładach i obszarach prowadzonych prac. Niezorganizowana emisja może występować w małych składach węgla, na kopalniach, w zakładach chemicznych, elektrowniach, na hałdach składowania odpadów, placach budowy, budynkach produkcyjnych, drogach wewnętrznych czy w trakcie przeładunku materiałów sypkich. Jej przyczyną jest zawsze bezpośredni kontakt drobnych pyłów z powietrzem, powodujący ich unoszenie się i rozprzestrzenianie bez możliwości całkowitej kontroli środowiska i eliminacji emisji. Obecnie wyróżnia się kilka głównych sposobów na redukcję emisji niezorganizowanej, takich jak eliminacja nieszczelności instalacji, likwidacja źródeł emisji niezorganizowanej oraz lepsze planowanie przestrzenne terenu zakładu.
Ważną rolę w zapobieganiu emisji niezorganizowanej odegra również monitoring działań oraz program LDAR nakierowany na eliminację nieszczelności w instalacjach przemysłowych.
Monitoring i redukcja emisji niezorganizowanej
Monitorowanie emisji pyłów i umiejętne analizowanie pojawiających się źródeł i przyczyn pylenia pozwoli znacznie lepiej zaplanować działania mające na celu eliminację niezorganizowanej emisji pyłów. Aby móc zastosować różnego rodzaju zabudowy elementów powodujących pylenie, wyposażyć budynki w systemy aspiracji zapylonego powietrza czy poprawić planowanie przestrzenne w celu ograniczenia emisji należy skutecznie monitorować wszystkie działania oraz pojawiający się przy nich poziom emisji i dostosowywać swoje działania do obowiązujących standardów i dopuszczalnego poziomu emisji niezorganizowanej. Same sposoby redukcji emisji będą zależały w dużej mierze od miejsca, w jakim emisja pojawia się w największym stężeniu – zupełnie inaczej zabezpiecza się hałdy i składowiska niż np. kopalnie, place budowy czy transport materiałów pylących.
Ważnym programem wykorzystywanym przez przedsiębiorstwa działające w kierunku redukcji i eliminacji niezorganizowanej emisji pyłów jest program LDAR, uznawany za jeden z najważniejszych standardów międzynarodowych w tym obszarze działań. Jego założenia, uwzględniające potrzebę monitoringu działań i podejmowania określonych reakcji na zaobserwowane zjawiska pozwalają skutecznie eliminować emisję niezorganizowaną niezależnie od jej pochodzenia.
Na czym polega program LDAR
LDAR jest skrótem od anglojęzycznego Leak Detection And Repair – systemu, który wykrywa nieszczelności w instalacjach przemysłowych służących do produkcji, przesyłu i magazynowania substancji organicznych oraz zaleca ich naprawę. LDAR został opracowany przez amerykańską Agencję Ochrony Środowiska USA jako system monitorowania i kontrolowania szczelności w instalacjach przemysłowych. Obecnie stosuje się go także w Europie – obowiązek monitorowania emisji niezorganizowanej, w tym także nieszczelności w instalacjach narzuca Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych. Monitorowanie emisji ma być przeprowadzane według norm CEN lub zgodnie z normami ISO i wymogami BAT Conclusions – decyzji wykonawczych Komisji Europejskiej.
W wytycznych BAT pojawiają się informacje odnośnie tego jakie emisje powinny być monitorowane i jakie techniki mają być w tym celu zastosowane, często zalecając korzystanie z systemu LDAR opierającego się na analizie ryzyka i eliminacji zagrożeń. Wdrożenie powyższego systemu umożliwia wykrycie nieszczelności, co w efekcie nie tylko ogranicza emisję niezorganizowaną, ale także przyczynia się do ograniczenia strat surowcowych i produktowych w wyniku nieszczelnych instalacji. LDAR redukuje szanse wystąpienia awarii związanych z niekontrolowanym wydobywaniem się substancji o charakterze toksycznym, palnym lub wybuchowym, minimalizuje emisję substancji chemicznych do środowiska i umożliwia wiarygodne oszacowanie emisji niezorganizowanej, w szczególności do powietrza, zmniejsza negatywne oddziaływanie instalacji przemysłowych na stan atmosfery, optymalizuje koszty remontów i wymiany instalacji, a dodatkowo pozwala na kontrolę jakości wykonanych prac instalacyjnych, remontowych i modernizacyjnych w zakresie szczelności instalacji przemysłowych.
Kluczowym elementem działania systemu LDAR jest kamera termowizyjna, która umożliwia detekcję gazów organicznych na odległość i pozwala jeszcze skuteczniej monitorować emisję niezorganizowaną w różnych obszarach przemysłu.