Czym jest przetarg publiczny?

Przetargi publiczne organizowane przez podmioty publiczne służą wyłonieniu przedsiębiorców do wykonania określonego zamówienia. Na podstawie zawartej z przedsiębiorcą płatnej umowy, zamówienia takie mogą dotyczyć m.in. różnego rodzaju usług, dostaw lub np. robót budowlanych – zwycięzca wyłoniony na podstawie zorganizowanego przetargu publicznego, spełniający warunki przetargu oraz sporządzonej umowy podejmuje się realizacji zamówienia, działając przy tym według zasad i wymogów określonych w Prawie zamówień publicznych. 

Kto może wziąć udział w w przetargu publicznym?

W zakresie wartości zamówień publicznych, jedną z ważniejszych kwestii (decydujących m.in. o wysokości wadium) są progi unijne, powyżej których zamówienia objęte są rygorystycznymi obowiązkami w zakresie procedury przetargu oraz publikacji ogłoszeń. W szczególności, przy zamówieniach powyżej progów unijnych, termin na składanie ofert jest dłuższy i w przetargu nieograniczonym wynosi co najmniej 35 dni od przekazania ogłoszenia do publikacji Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej.

Udział w przetargach publicznych mogą brać wyłącznie wykonawcy, którzy dają gwarancję należytej realizacji umowy zamówienia publicznego, poświadczając się odpowiednimi kwalifikacjami, możliwościami technicznymi, sytuacją ekonomiczną firmy oraz dostępnymi terminami realizacji. Szczegółowe warunki uczestnictwa w przetargu publicznym powinny zostać ujęte Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ).

Jaka jest rola wadium w przetargu? 

Wykonawca ma również obowiązek wniesienia w takich przetargach wadium, czyli pieniężnego lub niepieniężnego zabezpieczenia zawarcia i wykonania umowy. Obowiązujące progi to obecnie 5 350 000 euro dla robót budowlanych, 139 000 euro dla dostaw i usług (dla jednostek sektora publicznego), 214 000 euro (dla jednostek samorządu terytorialnego, uczelni publicznych, państwowych instytucji kultury, jednostek sektora finansów publicznych, dla której organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu terytorialnego, jednostek spoza sektora finansów publicznych) lub 428 000 euro (dla zamówień sektorowych oraz zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa) oraz 750 000 euro (w przypadku zamówień innych niż zamówienia sektorowe lub zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa) oraz 1 000 000 euro (w przypadku zamówień sektorowych) dla zamówień społecznych.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, w warunkach aukcji lub przetargu można zastrzec konieczność wpłacenia organizatorowi określonego zabezpieczenia zapłaty (wadium), które w razie uchylania się od zawarcia umowy przez wykonawcę może zostać zachowane przez organizatora przetargu w ramach rekompensaty. W pozostałych wypadkach, tj. gdy wykonawca spełnia wszystkie warunki uczestnictwa w przetargu i podpisze umowę z jego organizatorem, zapłacone wadium należy niezwłocznie zwrócić, a ustanowione zabezpieczenie wygasa. Co ważne, wadium jest obowiązkowe w przetargach publicznych powyżej obowiązującego progu unijnego, a w pozostałych przetargach może być wymagane według woli organizatora.

Zabezpieczenie wadialne przetargu publicznego – formy i funkcje wadium 

Wadium pełni rolę zabezpieczenia realizacji umowy i uczestnictwa wyłącznie przygotowanych do jej realizacji firm w samym przetargu, ale formalnie jest także sposobem przeciwdziałania tzw. zmowie przetargowej, kompensacją dla organizatora przetargu w razie uchylania się przez wykonawcę od zawarcia umowy, oraz metodą dyscyplinującą wykonawców przed niezgodnymi z prawem działaniami utrudniającymi zawarcie umowy na realizację projektu publicznego. Zamawiający ma prawo odrzucić ofertę wykonawcy, jeśli wadium nie zostało wniesione lub zostało wniesione w sposób nieprawidłowy.

Wadium w przetargu publicznym może być wniesione w formie pieniężnej, w postaci przelewu wpłacanego na rachunek bankowy wskazany przez zamawiającego, w określonej kwocie i w ustalonym terminie (nie później niż do ostatniego dnia zbierania ofert). Wadium może być realizowane także w formie niepieniężnej, np. przez poręczenie bankowe, gwarancję bankową, gwarancję ubezpieczeniową lub poręczenie udzielone przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U. z 2016 r. poz. 359 i 2260 oraz 2017 r. poz. 1089).